Historia kina polskiego w Narodowym Centrum Kultury Filmowej w Łodzi

O tym, że Łódź, jak żadne inne miasto w Polsce, kojarzona jest z filmem może świadczyć choćby nadany jej przydomek Hollyłódź. To tu przy ulicy Łąkowej działała przez wiele lat Wytwórnia Filmów Fabularnych, a łódzka Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna od ponad 70 lat kształci ludzi tworzących historię kinematografii (nie tylko) polskiej. To w Łodzi również od jesieni ubiegłego roku działa Narodowe Centrum Kultury Filmowej, które mieści się w wyjątkowej przestrzeni zrewitalizowanej elektrociepłowni miejskiej EC 1.

Fragment ekspozycji. Fot. Krzysztof Krzak

Do mieszczącego się przy ulicy Targowej (tej samej przy której funkcjonuje PWSFTviT) dotrzeć można m.in. ulicą Barbary Sas – Zdort, mijając pasaż Andrzeja Wajdy, by wreszcie wejść do NCKF od ulicy Wojciecha Jerzego Hasa. Imponującego, oryginalnego gmachu EC 1 nie da się przegapić. Na blisko 19 tysiącach metrów kwadratowych powierzchni użytkowej znajduje się m.in. pięć studiów edukacji filmowej, trzy sale kinowe, centrum cyfryzacji z magazynami filmów, urządzeń techniki filmowej i pamiątek kinematograficznych. Ponad trzy tysiące metrów kwadratowych zajmują wystawy stałe: „Materia kina” pokazująca poszczególne etapy powstawania filmu (od preprodukcji, przez budżetowanie, casting, pracę na planie, po montaż, udźwiękowienie i promocję gotowego dzieła i „Kino Polonia” opowiadająca 120 – letnią historię polskiej kinematografii. To niezwykle pasjonująca podróż przez dzieje polskiego kina od jego prapoczątków związanych z takimi nazwiskami, jak Kazimierz Prószyński i Aleksander Hertz po współczesność znaczoną zjawiskami typu Polska Szkoła Filmowa, Kino Moralnego Niepokoju, filmami animowanymi z Bolkiem i Lolkiem oraz Misiem Uszatkiem na czele oraz sukcesami Wajdy, Kieślowskiego i Pawlikowskiego. Nie brakuje też segmentów poświęconych gwiazdom kina z Polą Negri na czele. 

 

Kostiumy z wybranych polskich filmów. Fot. Krzysztof Krzak

W sumie na trzech kondygnacjach i 1500 metrach kwadratowych znajdują się setki plakatów, kamer, projektorów, kostiumów, rekwizytów i dokumentów produkcyjnych (m.in. oryginalny scenopis filmu „Krzyżacy” podarowany przez Lucynę Winnicką). Zgromadzony został niezwykły zestaw pamiątek, pozyskano ogrom filmów, stworzono dziesiątki wideoesejów, kolaży filmowych i mappingów. Staraniami NCKF - u zrekonstruowane zostało najstarsze urządzenie do wyświetlania ruchomych obrazów – biopleograf, kupionych i odnowionych zostało 100 kultowych strojów ze słynnych polskich filmów, a w gablotach znajdują się najcenniejsze nagrody dla polskich filmowców, nie tylko z Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. Można tu zobaczyć zbiory publikacji poświęconych kinu napisanych przez znakomitych krytyków i teoretyków kina. Są kopie indeksów Kutza, Polańskiego, Wajdy… W historii kina polskiego znalazły także odbicie takie momenty, jak popularność kaset VHS, zaś kolekcja tzw. „półkowników” (filmów zakazanych przez cenzurę) nawiązuje do smutnych zjawisk w dziejach naszej kinematografii.

Laury dla polskich filmowców. Fot. Krzysztof Krzak

Odwiedzenie ekspozycji „Kino Polonia” w łódzkim Narodowym Centrum Kultury Filmowej to absolutne must have nie tylko dla kinomanów, ale także dla osób zainteresowanych dziedzictwem kulturowym Polski. Tym bardziej, że wystawa ma w większości charakter interaktywny, a eksponatów opatrzonych napisem „nie dotykać” jest tu niewiele. Rozpoczynający się sezon urlopowo – wakacyjny powinien sprzyjać wizytom w EC 1 i docenieniu znakomitej roboty wystawienników z NCKF.